Co to jest plik .htaccess?

Gdzie znaleźć plik konfiguracyjny .htaccess?

Plik .htaccess zazwyczaj znajduje się w głównym katalogu witryny, ale może również występować w podkatalogach. Pamiętaj, że plik ten jest ukryty (zaczyna się od kropki), więc może być niewidoczny w domyślnych ustawieniach.

Sposoby dostępu do pliku .htaccess:

FTP/SFTP – przy użyciu klienta FTP (FileZilla, WinSCP), trzeba upewnić się, że wyświetlane są pliki ukryte
Panel zarządzania hostingiem (cPanel, Plesk) – poprzez wbudowany menadżer plików, należy włączyć opcję pokazywania ukrytych plików
Lokalny serwer – w katalogu projektu na lokalnym serwerze (XAMPP, WAMP)

Jeśli plik nie istnieje, można go utworzyć jako zwykły plik tekstowy nazwany dokładnie „.htaccess” (bez rozszerzenia) i przesłać na serwer.

Odpowiednik pliku .htaccess w innych systemach

Plik .htaccess jest najczęściej spotykanym rozwiązaniem przez wzgląd na wykorzystanie systemu serwera apache. Jeśli jednak Twój hosting wykorzystuje inny rodzaj systemu hostującego stronę, to nie będziesz posiadał tego pliku.

Nie znaczy, że on nie występuje! Po prostu zasada działania jest taka sama, różni się tylko nazwa pliku i składnia, w której został on zapisany. Po określeniu typu oprogramowania, które działa na Twoim serwerze możesz sprawdzić jaki plik konfiguracyjny będzie występował u Ciebie. W poniższej liście zapisaliśmy najczęściej występujące serwery, które występują rzadziej niż omawiany apache, lecz można je spotkać u niejednego hostingodawcy:

Nginx – używa plików konfiguracyjnych w katalogu /etc/nginx/sites-available/ lub bezpośrednio w głównym pliku nginx.conf
IIS (Microsoft) – wykorzystuje plik web.config w formacie XML, umieszczany w katalogach witryny
LiteSpeed – kompatybilny z .htaccess, ale oferuje również własny system plików .lsaccess dla lepszej wydajności
Node.js – często używa pliku server.js lub konfiguracji w kodzie aplikacji
Cloudflare Workers – wykorzystuje plik wrangler.toml lub skrypty JavaScript do konfiguracji
Caddy – konfiguracja w pliku Caddyfile w głównym katalogu serwera
Tomcat – używa plików server.xml i web.xml do konfiguracji
Lighttpd – opiera się na pliku lighttpd.conf w głównym katalogu konfiguracyjnym

Jak .htaccess wpływa na stronę internetową i jej SEO?

Odpowiednia konfiguracja .htaccess może znacząco poprawić techniczne aspekty SEO strony, co przekłada się na lepsze pozycje w wynikach wyszukiwania.

Plik .htaccess ma znaczący wpływ na funkcjonowanie strony internetowej i jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach – to właśnie on odpowiada za konfigurację! Zwykle nikt nie zwraca na niego uwagi ponieważ jego podstawowa i domyślna forma jest dla większości stron zupełnie wystarczająca.

Schody mogą się zacząć w momencie gdy potrzebujemy wprowadzić zmiany w konfiguracji naszego serwera aby rozwiązać część problemów z adresami URL i właściwym kierowaniem użytkownika po serwisie. Sytuacje, w których zmiany mogą w znaczny sposób wpłynąć na Twoje SEO, to:

Przekierowania 301 – umożliwiają zachowanie „mocy SEO” podczas zmiany adresów URL, zapobiegając utracie pozycji w wynikach wyszukiwania
Wymuszenie HTTPS – poprawia bezpieczeństwo, co jest doceniane przez algorytmy wyszukiwarek i pozytywnie wpływa na ranking
Przyjazne URL – zamiana technicznych adresów na czytelne wersje, co zwiększa użyteczność i pozytywnie wpływa na SEO
Przekierowanie wersji www/non-www – zapobiega problemowi zduplikowanej treści, która może negatywnie wpływać na pozycjonowanie
Kompresja GZIP – przyspiesza ładowanie strony, co poprawia doświadczenie użytkownika i jest doceniane przez wyszukiwarki
Konfiguracja cache – redukuje czas ładowania strony, wpływając pozytywnie na Core Web Vitals i ogólne SEO
Obsługa błędów 404 – umożliwia tworzenie niestandardowych stron błędów, które mogą pomóc utrzymać użytkowników na stronie
Blokowanie botów – pozwala na kontrolę dostępu robotów indeksujących, co może pomóc w optymalizacji indeksowania strony
Określanie kanonicznych URL – pomaga unikać problemów z duplikacją treści dzięki przekierowaniom
Zarządzanie nagłówkami HTTP – umożliwia optymalizację nagłówków, które wpływają na indeksowanie i wydajność

Przykłady budowy pliku .htaccess

Przedstawione przykłady to nie gotowe rozwiązania, które można po prostu skopiować i wkleić. Wymagają one dostosowania do specyficznych potrzeb konkretnej witryny:

W przekierowaniach 301 należy podać faktyczne ścieżki do starych i nowych stron
W konfiguracji przyjaznych URL trzeba dostosować reguły do struktury i technologii używanej na stronie
Ustawienia cache powinny być dopasowane do rodzajów plików występujących na stronie
Przekierowanie na HTTPS wymaga posiadania poprawnie skonfigurowanego certyfikatu SSL
Wartości czasowe w ustawieniach cache mogą wymagać optymalizacji w zależności od częstotliwości aktualizacji treści

Przed wprowadzeniem zmian w pliku .htaccess zaleca się wykonanie kopii zapasowej dotychczasowej konfiguracji oraz testowanie zmian na środowisku deweloperskim, gdyż błędy w składni mogą skutkować niedostępnością całej witryny.

Oto typowe przykłady konfiguracji pliku .htaccess:

Przekierowanie na HTTPS:

Ten fragment zapewnia, że cała witryna będzie dostępna przez bezpieczny protokół HTTPS, co jest ważnym czynnikiem rankingowym w wyszukiwarkach.

RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTPS} off
RewriteRule ^(.*)$ https://%{HTTP_HOST}%{REQUEST_URI} [L,R=301]

Przyjazne adresy URL:

Umożliwia tworzenie czytelnych dla użytkownika i wyszukiwarek adresów URL zamiast technicznych parametrów:

RewriteEngine On
RewriteBase / RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-f
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-d
RewriteRule ^(.*)$ index.php?param=$1 [L,QSA]

Przekierowanie starej strony na nową:

Pozwala na zachowanie wartości SEO przy zmianie adresów URL, przekazując „moc” linków ze starej strony na nową.

Redirect 301 /stara-strona.html /nowa-strona.html

Włączenie kompresji GZIP:

Uruchomienie kompresji GZIP przyspiesza ładowanie strony, co jest czynnikiem rankingowym Core Web Vitals w algorytmach Google.

<IfModule mod_deflate.c> 
AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain text/xml text/css text/javascript application/javascript
</IfModule>

Własna strona błędu 404:

ErrorDocument 404 /error-pages/404.html

Blokada dostępu do katalogu:

<Directory "/ścieżka/do/katalogu">
    Order Deny,Allow
    Deny from all
</Directory>

Kto i dlaczego powinien dokonywać zmian w pliku .htaccess?

Modyfikacje w pliku .htaccess powinny być dokonywane przez osoby posiadające odpowiednią wiedzę techniczną i doświadczenie w konfiguracji serwerów Apache. W praktyce najczęściej są to:

Webmasterzy i deweloperzy – posiadający wiedzę o strukturze witryny i jej wymaganiach technicznych
Specjaliści SEO – wprowadzający optymalizacje związane z przekierowaniami i strukturą URL
Administratorzy serwerów – znający zaawansowane aspekty konfiguracji i bezpieczeństwa
Doświadczeni właściciele stron – posiadający podstawową wiedzę techniczną przy prostszych zmianach

Zmiany w .htaccess powinny być wprowadzane z dużą ostrożnością, ponieważ nawet drobny błąd składniowy może skutkować całkowitą niedostępnością witryny. Przed modyfikacją tego pliku należy zawsze wykonać kopię zapasową aktualnej wersji, aby w razie problemów można było szybko przywrócić poprzednią konfigurację.

Główne powody, dla których wprowadza się zmiany w .htaccess, to:

Optymalizacja wydajności strony
Poprawa aspektów SEO
Wdrażanie przekierowań podczas migracji lub przebudowy witryny
Zwiększenie bezpieczeństwa poprzez ograniczenie dostępu do wrażliwych zasobów
Implementacja niestandardowych stron błędów
Dostosowanie konfiguracji serwera do specyficznych potrzeb witryny

W przypadku hostingu współdzielonego, .htaccess jest często jedynym sposobem na wprowadzenie zmian w konfiguracji serwera bez angażowania zespołu wsparcia hostingodawcy, co czyni go niezwykle cennym narzędziem dla administratorów stron.